Εμείς ήρθαμε, ... η γιαγιά Άννα έφυγε!

Την ώρα που επιβιβαζόμασταν από την Σκόπελο για το ταξίδι της επιστροφής, η κουνιάδα της γιαγιάς μου της Μαρίας και η πιο αγαπημένη της φίλη, η γιαγιά η Άννα ξεκίνησε το δικό της τελευταίο ταξίδι από τον κόσμο, όπως εμείς τον αντιλαμβανόμαστε .
Καθόταν σε μια καρέκλα στην κουζίνα της, τρώγωντας μια φετα πορτοκάλι, όταν έσκυψε απλά στο πλάι πάνω στο τραπέζι χωρίς να προλάβει να πει κάτι και ξεψύχησε. Έτσι ήσυχα και απλά.
Χωρίς ταλαιπωρία, χωρίς πόνο, σε βαθιά γεράματα και χωρίς να έχει χάσει τα λογικά της στο ελάχιστο. Χωρίς νοσοκομεία και αρρώστιες.
Θα την θυμάμαι πάντα σαν μια αρχοντογυναίκα με πληθωρική παρουσία, χωρίς εξάρσεις με μια ήρεμη και χαρακτηριστική μικρή βραχνάδα στη φωνή. Ήταν πάντα απλή στα γούστα και τις απαιτήσεις της και σπάνια νευρίαζε ή αναστατωνόταν. Μόνο της άγχος η κόρη της και ο μονάκριβος εγγονός της ο Βασίλης.


Αλλά μας αγαπούσε αληθινά και εμάς όλα τα εγγόνια της γιαγιάς της Μαρίας, με την οποία εκτός από μια μακρά φιλία που είχαν από νεες κοπέλες, της συνέδεε και η κοινή μοίρα που είχαν. Από το ίδιο μέρος, ήρθανε λίγο πριν τον πόλεμο στην Αθήνα, παντρευτήκανε δύο αδέρφια από την Πόλη, τους χάσανε και οι δυο πολύ νωρίς (από καρκίνο του στόματος και οι δύο, μιας και δεν αποχωριζόντουσαν ποτέ τα αγαπημένα τους πούρα!), και ήταν πάντα αγαπημένες σαν αδερφές. Τις θυμάμαι με τις ώρες να μιλάνε στο τηλέφωνο κάθε μέρα ή όταν βρισκοντουσαν να χαλάνε τον κόσμο με τις φωνές και τα γέλια τους ενθυμούμενες τα παλιά.

Ήταν σαν να ξαναέχασα την γιαγιά μου. Παρόμοια πρέπει να ένιωσαν και η μάνα μου και οι αδερφές της και τα ξαδέρφια μου και όλοι οι υπόλοιποι συγγενείς που βρεθήκαμε την Παρασκευή στο Τρίτο.
Και ταυτόχρονα είναι σαν να έκλεισε οριστικά το κεφάλαιο που λέγεται Γιαγιά Μαρία στην ζωή μου. Γιατί το κεφάλαιο γιαγιά δεν ήταν μόνο η ίδια και η πληθωρική της προσωπικότητα, αλλά όλα τα πρόσωπα και οι καταστάσεις που συνδέονταν άμεσα μαζί της. Και από τα πρόσωπα αυτά κυρίως ήταν οι φίλες της.
Και αυτές που ήταν μαζί απο την Σπάρτη και αυτές από την Πόλη.
Η Πολυτίμη, η Καλλιρόη, η Σταθούλα, η Άννα, η Φώτο, η Μερόπη. Γιαγιάδες που κουβαλάγανε μια αύρα από μια άλλη Αθήνα, μια άλλη Ελλάδα. Αριστοκράτισες με την ευρεία έννοια. Σύζυγοι δίπλα σε μεγάλους άνδρες. Μάνες για τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους μαζί. Με πυγμή και άποψη. Με τσαγανό.

Μου έχουν λειψει όλες τους.

Καλό ταξίδι γιαγιά Άννα,
Να μου αγκαλιάσεις τη γιαγιά μου και να δώσεις χαιρετισμούς στις φίλες σας,

Ελπίζω να μας βλέπετε από εκεί που είσαστε και να μας σχολιάζετε με τον τρόπο που μόνο εσείς ξέρατε. Να ξέρετε ότι δεν έχουμε πάψει στιγμή να σας αγαπάμε και να σας σκεφτόμαστε.

Ο εγγονός σας.